Bericht van Dirk Cornil, diagnoseverantwoordelijke Ataxieën:
Beste vrienden,
Begin april bereikte mij via het forum FAPG (FA Parents’ Group) het belangrijke nieuws dat het team van Dr. Puccio en Aubourg erin geslaagd is om gentherapie toe te passen op knockout muizen (muizen met ataxie van Friedreich – FRDA) waarbij de verdikking van het hart volledig hersteld werd.
Ik stuurde alle leden van de diagnosegroep al een bericht, maar voor wie het gemist heeft geef ik hieronder nog eens een korte samenvatting.
Het gaat immers om uitermate belangrijk nieuws: De resultaten met muizen zijn blijkbaar erg spectaculair, de hartverdikking wordt hersteld tot normale proporties en de levensduur van die muizen wordt dramatisch verlengd.
Foto Credit: © Inserm / H. Puccio
Deze beelden tonen de activiteit van een specifiek mitochondriaal eiwit (blauwe aankleuring) dat essentieel is voor de cellulaire energieproductie. Deze is verstoord als frataxine afwezig is (geen aankleuring in het onbehandeld (untreated) hart. Door via gentherapie frataxine te laten aanmaken, kan de activiteit van dit essentiële eiwit (en dus de energieproductie in de cel) in één keer gecorrigeerd worden doorheen het hele hart (en mogelijk ook in de rest van het lichaam, dit moet verder onderzocht worden).
Men is nu bezig met het testen van grotere dieren (apen en varkens) en overweegt daarna een test op FRDA-patiënten. Dit zou misschien besproken worden op het FA-congres in Londen begin 2015. De testfase zou (dit zijn de geruchten) doorgaan in Frankrijk/VS met een 40-tal patiënten – mogelijk ook reeds in 2015. Vermits de gentherapie ook het centraal zenuwstelsel bereikt, wil men nagaan of de gunstige effecten ook waarneembaar zijn bij ruggenmerg en cerebellum. Dit wordt ongetwijfeld vervolgd!
FRDA is bijzonder geschikt om gentherapie toe te passen: het defect is immers een mutatie in één enkel gen, en de mutatie bevindt zich niet in een coderende regio. De GAA-herhalingen zorgen enkel voor een ‘silencing’ – het zwijgen opleggen – van het voor de rest normale frataxine gen. Door deze onderdrukking van het frataxine gen (dat zorgt voor codering voor het frataxine eiwit) is er een tekort aan frataxine eiwit bij mensen met FRDA. De gentherapie zorgt dan ook enkel voor een verhoogde aanmaak van het voor de rest functionele frataxine eiwit. Dit betekent dat die mensen dus ook geen abnormaal of lichaamsvreemd eiwit moeten bekampen en dat er dus geen immuunreactie wordt opgewekt, maar dat het eiwit zijn normale functie kan uitvoeren.
We mogen verwachten dat de eerste proefpersonen Fransen en Amerikanen zullen zijn, maar ik zou iedereen die in deze therapie interesse heeft aanraden om bij zijn/haar NMRC (neuromusculair referentiecentrum – zie contactgevens achteraan in NM) navraag te doen doet of ze de registratie bij het BNMDR (Belgisch Register van Neuromusculaire Aandoeningen) voor u hebben gedaan. Het zal immers waarschijnlijk uit dit register zijn dat men eventueel toekomstige proefpersonen zal selecteren.
Ondertussen wist het gentherapie bedrijf AAVLife met een investeringsronde 12 miljoen dollar op te halen om de technologie die in het Nature-artikel wordt beschreven naar de kliniek te brengen en vanaf 2015 het effect op mensen te testen in een reeks klinische trials. Tot de oprichters van AAVLife behoren drie onderzoekers die ook de technologie ontwikkelden waaronder dr. Puccio zelf. Samen met jullie hoop ik (het programma van dr.Puccio kreeg ook de toepasselijke naam ‘Hope’) dat dit een doorbraak is en op vrij korte termijn kan leiden tot een effectieve behandeling van FRDA.
Mochten sommige mensen met vragen zitten, mogen ze me altijd contacteren via ataxieen@spierziektenvlaanderen.be.
Groetjes,
Dirk
Interessante links:
Beschrijving van het onderzoek in verstaanbare taal:
An Effective Gene Therapy In An Animal Model
Enthousiaste reacties van FARA (FA research alliance):
AAVLife aimed at advancing gene therapy for cardiomyopathy in Friedreich’s ataxia to clinic
Over AAVLife:
AAVLife Raises $12 Million in Series A Financing to Advance Gene Therapy for Friedreich’s Ataxia