Bron: www.statnews.com - Auteur: SHARON BEGLEY @sxbegle – 21 oktober 2019 - Vertaling: met dank aan Jef, vrijwilliger bij Spierziekten Vlaanderen vzw
Een nieuwe methode voor het bewerken van het genoom, CRISPR-Cas9, blijkt significant de reeks genetisch geïnduceerde ziekten te verruimen die met deze technologie behandeld zouden kunnen worden. Wetenschappers zijn in staat heel precies om het even welke van de 4 “ letters “ van het DNA te wijzigen in een andere letter en om het even welk stukje DNA weg te laten of toe te voegen.
Dit gebeurt meer precies en meer efficiënt dan in de vorige methodes van CRISPR-technologie.
Dit zou een belangrijke stap kunnen zijn in de overgang van basisonderzoek naar de kliniek, om ziekten te genezen gaande van sikkelcelanemie tot cystische fibrose.
Er zijn meer dan 75.000 DNA-veranderingen geassocieerd met ziekten die een genetische oorzaak hebben.
Door de recente verbeteringen in de CRISPR-Cas9 techniek kan nu elke DNA-nucleotide of “letter” (genoemd A,T,C en G) in om even welke andere “letter” worden veranderd, 12 mogelijkheden in totaal. Dit is een grote stap vooruit (in de begintechniek waren er maar 4 mogelijkheden van “letter”-verandering). Met de nieuwe techniek kunnen meer genetische oorzaken van diverse ziekten worden onderzocht en aangepakt. Zo kunnen bijvoorbeeld spiercellen en neuronen genetisch worden hersteld wat mogelijk een belangrijke stap zou kunnen zijn in de behandeling van Duchenne spierdystrofie en andere spierziekten. Ook bij de ziekte van Tay-Sachs, een stofwisselingsziekte, kunnen in het labo reeds de 4 foute nucleotiden (letters) van het verantwoordelijk gen voor de ziekte met succes gewijzigd worden.
CRISPR zou het dus mogelijk maken ontbrekende stukjes DNA toe te voegen of stukjes DNA, verantwoordelijk voor ziekten, te vervangen door de juiste “letters”
Het Cas9 enzym, gebruikt in de CRISPR-techniek, geeft een knip in het DNA. Via het messenger RNA wordt het DNA gestimuleerd zich te herstellen (de knip als het ware aan elkaar te lassen). Op dat moment probeert de wetenschapper een stukje DNA in te plaatsen, door de wetenschapper zelf samengesteld (homoloog gestuurd herstel). Dit is uiteraard het moeilijkste deel, maar ook het belangrijkste deel in functie van de diverse genetisch geïnduceerde ziekten. Bij de vroegere CRISPR-techniek werd de knip hersteld door nucleotiden die at random uit de cel werden opgepikt: het genetisch herstel was dan ook minder accuraat dan met de nieuwe techniek, die specifiek het foute genoom corrigeert. Deze nieuwe techniek (homoloog gestuurd herstel) zal dan ook essentieel zijn om het grootste deel van de erfelijke genetische ziekten aan te pakken. Het onderzoek spitst zich nu toe op een hele waaier van nucleotiden die moeten gewijzigd worden om de ziekmakende genen te corrigeren.
De eerste klinische trials met medicatie bekomen met CRISPR-technologie zijn momenteel bezig (een vorm van congenitale blindheid en sikkelcelanemie). Het resultaat van deze trials zal uiteraard heel belangrijk zijn voor de verdere ontwikkeling van CRISPR en zijn belang in de aanpak van genetisch geïnduceerde ziekten.
CRISPR staat voor : Clustered Regulary Interspaced Short Palindromic Repeats.