PVB i.p.v. PAB en andere raadselachtige afkortingen
Op de themadag van 19 november 2016 hadden we het naast snippervoorzieningen en woonondersteuning ook over de overgang van het oude VAPH-systeem (persoonlijke assistentiebudget (PAB) en zorg in natura in voorzieningen) naar het nieuwe decreet persoonsvolgende financiering (PVF). Het zou ons te ver leiden om de inhoud van de hele presentatie weer te geven, maar in onderstaand artikel tracht ik je als lezer de essentie mee te geven en vooral uit te leggen hoe Spierziekten Vlaanderen je kan bijstaan bij eventuele aanvragen bij het VAPH.
Vroeger en nu: een abc van afkortingen (zie lijst onderaan artikel)
Om te beginnen dient duidelijk gesteld te worden dat het systeem om hulpmiddelen aan te vragen bij het VAPH gewoon behouden blijft. Daarnaast kan je bij het VAPH echter ook ondersteuning aanvragen als je als persoon met een handicap niet volledig zelf kan instaan voor de zogenaamde activiteiten van het dagelijks leven (ADL). Daaronder verstaat men zaken zoals opstaan en gaan slapen, zich wassen en aankleden, eten klaarmaken, boodschappen doen, naar toilet gaan, zich verplaatsen, maar bij personen met een verstandelijke beperking bv. ook je week plannen en organiseren. Tot vorig jaar kon je hiervoor ondersteuning aanvragen in de vorm van een PAB of in de vorm van zorg in natura (ZIN). Bij een PAB kreeg je een budget waarmee je iemand in dienst kon nemen om jou te assisteren, bij ZIN kreeg je een “open plaats” in een voorziening (dagcentrum, verzorgingstehuis, …) of kreeg je hulp aan huis via een zelfstandig wonen project (bv. Ado Icarus) of via begeleid wonen. Je moest echter kiezen tussen één van beide vormen (al kon je beperkt PAB combineren met enkele soorten ZIN).
In het nieuwe systeem (dat voorlopig enkel voor meerderjarigen telt) valt dit onderscheid weg en krijg je een zgn. persoonsvolgend budget (PVB). Je beslist zelf of je hiermee ondersteuning bij een voorziening aankoopt, dan wel of je er een assistent aan huis mee betaalt. Verder mag je beide vormen vrij combineren. Met zo’n PVB mag je ook een familielid in dienst nemen en uitbetalen, net zoals vroeger met een PAB.
Ideaal zou je denken, maar net als vroeger is er enorm veel geld tekort om iedereen met een terechte ondersteuningsvraag een budget te kunnen geven. Daarom moeten zgn. regionale prioriteitencommissies (RPC’s) beslissen welk van de ingediende dossiers het dringendste zijn en enkel die komen in aanmerking. Het is dus essentieel dat je dossier goed is opgesteld en daar kan Spierziekten Vlaanderen je bij helpen!
Naast een PVB voorziet het PVF-decreet overigens ook een basisondersteuningsbudget (BOB). Dit is een budget van €300 per maand dat je vrij mag besteden om je ondersteuning te organiseren. Minister Vandeurzen kondigde dit meer dan een jaar geleden met veel tromgeroffel aan als een uitstekende oplossing voor personen met een beperking die nog geen groot PVB nodig hebben, maar wel al beperkte steun. Helaas is er in de praktijk zelfs voor dit BOB te weinig geld. Enkel wie als meerderjarige sinds eind 2014 tevergeefs een actieve aanvraag bij het VAPH had (dus niet enkel op de wachtlijst stond, maar ook had aangegeven dat het dringend was), heeft ondertussen een BOB gekregen. Concreet: als je nu nog niets hebt gekregen, kom je voorlopig niet in aanmerking. In 2017 zouden wel de minderjarigen die al lang wachten aan de beurt komen. Voor alle details hierover mag je me contacteren.
Spierziekten Vlaanderen helpt bij je aanvraag
Vroeger werd je aanvraag op de wachtlijst van het VAPH gezet en opgevolgd door een zgn. “contactpersoon”. Naast mutualiteiten en voorzieningen konden ook “gebruikersorganisaties” zoals Spierziekten Vlaanderen dit contactpersoonschap opnemen. Een belangrijke taak die deze contactpersonen hadden was het indienen van het dossier bij de RPC (zie hoger). We hebben tussen 2011 en 2016 tientallen dossiers ingediend en heel wat van onze leden zijn zo na vele jaren dan toch aan een PAB geraakt.
Helaas werd met het nieuwe PVF-decreet ook het contactpersoonschap afgeschaft. Voortaan kunnen enkel de mutualiteiten nog een dossier bij de RPC indienen, gebruikersorganisaties zoals Spierziekten Vlaanderen verliezen de kans om zelf een dossier in te dienen voor hun leden. Dat neemt niet weg dat we je zeker nog kunnen blijven adviseren bij je aanvraag via je mutualiteit. Verder is er nog een heel proces dat moet doorlopen worden vooraleer je mutualiteit je dossier kan indienen bij de RPC. Dat geldt zeker voor wie een volledig nieuwe aanvraag indient, maar ook wie al een vraag op de wachtlijst had staan, kan best eens contact opnemen met ons.
Wat met wie al op de wachtlijst stond?
Wie in het oude systeem al een aanvraag voor een PAB of een andere ondersteuningsvorm (bv. zelfstandig wonen) had lopen, kreeg een brief in de bus van het VAPH met de mededeling dat het VAPH je vraag heeft vertaald naar een persoonsvolgend budget (PVB). Verder stond er ook te lezen in welke “prioriteitengroep” (PG) je terechtkwam, waarbij PG1 de meest dringende is. Bijna iedereen die nog niet als zeer dringend gekend was in het oude systeem, kwam in PG3 terecht. Dat betekent concreet dat je haast zeker nog meerdere jaren zal moeten wachten. Als je wil stijgen in prioriteit, zal je zelf aan je mutualiteit moeten vragen dat ze hier actie voor ondernemen. Ook hier kan Spierziekten Vlaanderen je weer adviseren!
Ik wil een volledig nieuwe aanvraag doen
Wil je voor het eerst een aanvraag indienen, vraag dan zeker onze hulp. In dat geval zal je namelijk een zogenaamd “ondersteuningsplan persoonsvolgend budget” of OP PVB moeten opstellen. Dat mag je zelf doen, of je mag het laten doen door een zogenaamde dienst ondersteuningsplan (DOP), een voorziening, je mutualiteit of … Spierziekten Vlaanderen! De mutualiteit zal nogal snel zeggen dat het nog te vroeg is, maar neem zeker eens contact op met ons. Wij kunnen je adviseren en eventueel ook helpen bij het invullen van je eigen “OP PVB”.
Minderjarig?
Ondersteuning van kinderen werd volledig overgeheveld naar de “integrale jeugdhulp” bij Jongerenwelzijn. Het zou ons te ver leiden om hier verder op in te gaan, maar contacteer ons zeker als je als ouder vragen hebt. Voor kinderen met een spierziekte bestaat er overigens ook een spoedprocedure PAB. Voldoe je aan de regels hiervoor, krijg je binnen de paar weken een PAB! De criteria zijn:
- Tussen 6 en 18 jaar oud zijn en een spierziekte (of stofwisselingsziekte) hebben
- In het afgelopen jaar het vermogen verloren zijn om één van volgende zaken zelfstandig te kunnen:
- Zich wassen en aankleden
- Naar toilet gaan en zich proper maken
- Zelfstandig eten
- Zelf rechtstaan en stappen
- Zelfstandig ademen
Ouders van kinderen die in aanmerking komen worden normaal door hun neuroloog verwittigd, maar houd het zeker in het achterhoofd en vraag er eventueel zelf achter. Sommige van onze leden voldoen helaas niet aan de criteria en moeten via de gewone procedure gaan.
Noodprocedure
Een andere procedure die weinig gekend is en dan weer enkel geldt voor volwassenen, is de noodprocedure. Ook daarbij krijg je onmiddellijk een budget, maar de criteria zijn zeer streng:
- De ondersteuning door de gebruikelijke mantelzorger(s) valt plots weg
- De persoon met beperking loopt daardoor acuut gevaar (fysiek of psychisch)
- Het wegvallen was totaal onverwacht (dus geen geplande ziekenhuisopname e.d.)
- Er is door de aard en ernst van de handicap geen opvang mogelijk door andere mantelzorgers, thuisverpleging of familiehulp.
Zoals gezegd erg strenge voorwaarden, maar wie zich zorgen maakt over wat er moet gebeuren als bij iemand met een zware ondersteuningsnood de mantelzorger plots zou wegvallen is er toch de geruststelling dat er onmiddellijk een PVB beschikbaar wordt gesteld.
Ik heb al een budget: OPGELET!
Wie al ondersteuning kreeg in het oude systeem (PAB of voorziening, zelfstandig wonen, dagcentrum, …) kreeg een brief waarin men een voorstel van omzetting deed naar je nieuw budget. Je moest zelf aangeven of je akkoord was of niet met de omzetting. Voor mensen die een PAB hadden verandert er haast niets, je kan je budget op dezelfde manier inzetten, en je kan dit nu ook combineren met zorg in natura. Mensen die gebruik maakten van diensten door een voorziening (waaronder zelfstandig wonen) zullen echter een contractvoorstel krijgen van die voorziening. In plaats van een “open plaats” te krijgen moet je hen nu immers betalen met je PVB. Daar is het oppassen geblazen, want wij vernamen al van verschillende mensen dat voorzieningen veel te hoge bedragen durven vragen voor o.a. diensten binnen zelfstandig wonen projecten. Onze raad: teken geen enkel contract, maar ga eerst te rade bij een zgn. bijstandsorganisatie. Spierziekten Vlaanderen concentreert zich immers op leden die nog geen budget hebben, maar voor vragen rond contracten en budgetbesteding kan je perfect bij zo’n bijstandsorganisatie terecht. In het oude systeem waren deze organisaties enkel bedoeld voor mensen met een PAB (of aanvraag PAB), maar nu ondersteunen zij alle mensen met een PVB (dus ook zij die in een voorziening of zelfstandig wonen project wonen). Zij staan je met raad en daad bij als het op onderhandelen met voorzieningen aankomt, maar ook als je wil weten hoe je je budget zo rendabel mogelijk inzet voor assistentie aan huis. Er waren al de vroegere budgethoudersverenigingen “Onafhankelijk Leven” en “Absoluut”, maar recent kwam daar ook “alin” bij. Dit is voorlopig een iets kleinere organisatie die hierdoor wat persoonlijker kan werken. Aan het hoofd staat Caroline Callens. Zij is iemand die zowaar lid is van Spierziekten Vlaanderen en met wie we al verscheidene jaren fijn samenwerken om de rechten van personen met een beperking te verdedigen op diverse gelegenheden. Ze doen alle drie goed werk, dus de keuze is aan jou.
Even op een rijtje
- Het nieuwe decreet omvat nog veel meer dan hierboven omschreven. Zit je met vragen die niet aan bod kwamen in dit artikel, contacteer me dan gerust (zie p.2 voor mijn gegevens).
- Stond je op de “oude” wachtlijst of wil je een nieuwe aanvraag indienen, kan je ook bij ons terecht. Ook wanneer je vraag dringender werd doorheen de jaren kunnen we je helpen.
- Gebruikte je reeds een budget (PAB of voorziening) in het oude systeem, dan is dit automatisch omgezet naar een PVB. Je mag het vanaf nu blijven inzetten voor (combinaties van) assistentie thuis of in een voorziening. Let wel goed op wat men je aanrekent voor die diensten. Laat je daarom altijd bijstaan door Onafhankelijk Leven, Absoluut of nieuwkomer alin vzw.
- De minst positieve conclusie is echter dat wie op de oude wachtlijst stond, in het nieuw systeem haast zeker gewoon op de nieuwe wachtlijst terechtkomt. Enkel als je situatie heel erg problematisch is, maak je kans op een budget. Maar of je nu kans maakt of niet, overweeg tóch steeds een aanvraag (en laat ons hierbij helpen). Als iedereen ervan uitgaat dat het toch niet zal lukken, lijkt de wachtlijst immers veel korter dan zij in werkelijkheid is en die lange wachtlijst is net een argument naar de overheid om dringend meer middelen vrij te maken. Verder heeft Spierziekten Vlaanderen zoveel ervaring dat we er soms dossiers doorkrijgen die al meermaals door anderen ingediend en geweigerd werden!
ADL: activiteiten van het dagelijks leven
BOB: basisondersteuningsbudget
PAB: persoonlijke assistentiebudget
PG: prioriteitengroep
PVF: persoonsvolgende financiering
PVB: persoonsvolgend budget
RPC: regionale prioriteitencommissie
VAPH: Vlaams agentschap voor personen met een handicap
ZIN: zorg in natura
Auteur: Patrik Claes – Verslag themadag 19 november 2016
Rechtenverkenner
Deze website bundelt informatie over sociale voordelen en tegemoetkomingen op federaal, Vlaams, provinciaal en gemeentelijk niveau. Lees meer.
Projectmedewerker Patrik werd freelance medewerker – september 2017
Voortaan zal hij niet langer als vast projectmedewerker in loondienst van Spierziekten Vlaanderen werken, maar wél als freelancer rond de thema’s waar zijn kennis een grote meerwaarde kan betekenen: medische dossiers, opvolgen van klinische studies en beleidswerk.
Vragen kunnen doorgestuurd worden naar secretariaat@spierziektenvlaanderen.be, wij zorgen ervoor dat uw vraag bij de juiste persoon terecht komt.