Wat is facioscapulohumerale dystrofie (FSHD)?
Facioscapulohumerale dystrofie (FSHD)
Facioscapulohumerale dystrofie (FSHD, ziekte van Landouzy Dejerine) is een erfelijke spierziekte die in het begin vooral tot uiting komt in de spieren van gezicht (facies), schouderblad (scapulo) en bovenarm (humerus).
De volgorde waarin de verschijnselen zich voordoen, verschilt per persoon. Doorgaans begint de ziekte in de gezichtsspieren: de ogen sluiten zich niet goed en de spieren om de mond verslappen. Wat later neemt meestal de spierkracht in schouders en bovenarmen af. Vaak neemt de ziekte vervolgens langzaam in ernst toe, maar ook dit is per persoon verschillend. Kenmerkend is het verdwijnen van gelaatsuitdrukkingen omdat de gezichtsspieren sterk verzwakt zijn.
De gevolgen van FSHD variëren van zeer mild (nauwelijks merkbaar) tot vrij ernstig, waardoor men op den duur aangewezen kan zijn op het gebruik van een rolstoel.
FSHD is een erfelijke spierziekte
FSHD is een erfelijke spierziekte die in het begin vooral tot uiting komt in de spieren van gezicht (facies), schouderblad (scapulo) en bovenarm (humerus). De volgorde waarin de verschijnselen zich voordoen, verschilt per persoon.
Doorgaans begint de ziekte in de gezichtsspieren: de ogen sluiten zich niet goed en de spieren om de mond verslappen. Wat later neemt meestal de spierkracht in schouders en bovenarmen af. Vaak neemt de ziekte vervolgens langzaam in ernst toe, maar ook dit is per persoon verschillend. De gevolgen van FSHD variëren van zeer mild (nauwelijks merkbaar) tot vrij ernstig, waardoor men op den duur aangewezen kan zijn op het gebruik van een rolstoel.
Wat is de oorzaak van FSHD?
De oorzaak van FSHD is in bijna alle gevallen te vinden in het ontbreken van bepaalde stukjes DNA op het uiteinde van chromosoom 4 (de genetische locatie is 4q35). Ín een heel klein aantal van de gevallen (ongeveer 2%) blijkt de oorzaak geen verband te hebben met chromosoom 4. Hier wordt nader onderzoek naar verricht.
Erfelijkheid
De ziekte erft meestal dominant over. Als een van de ouders de ziekte heeft, heeft ieder kind een kans heeft van 50% om de ziekte ook te hebben. De ziekte kan ook ontstaan als geen van beide ouders de ziekte heeft. In dat geval blijkt een verandering in het genetisch materiaal van de betreffende persoon (een mutatie) de oorzaak van de ziekte te zijn. Deze persoon kan de ziekte vervolgens doorgeven aan het nageslacht.
Verschijnselen
Ongeveer tweederde van de mensen met FSHD heeft last van de ziekte, doordat hun spierkracht afneemt en ze minder goed kunnen bewegen. De klachten ontstaan meestal tussen het tiende en het twintigste jaar, al kan de beginleeftijd variëren van de kleuterleeftijd tot vijftig jaar.
Na de spieren in gezicht, schouders en bovenarmen, raken buik en benen aangedaan (de volgorde kan ook anders zijn). De buikspieren worden minder krachtig. Men struikelt vaker en loopt met een waggelgang. Opstaan uit een stoel wordt moeilijk en men krijgt moeite met traplopen. Ook krijgt men steeds meer last van krachtsverlies in de bovenarmen. Pijnklachten komen regelmatig voor.
Een deel van de mensen met FSHD heeft geen of weinig klachten. Een arts die bekend is met FSHD kan bij deze mensen na hun twintigste jaar bijna altijd het voorkomen van lichte afwijkingen vaststellen.
Het stellen van de diagnose
Om de diagnose te kunnen stellen wordt er op de eerste plaats een lichamelijk onderzoek gedaan. Ook wordt gekeken naar het erfelijkheidspatroon binnen de familie.
Links
Dr. B.G.M. van Engelen, FSHD – Bron Spierziekten Nederland - Gepubliceerd op 15 feb 2013
In deze video geeft prof.dr. B.G.M. van Engelen informatie over Facioscapulohumerale dystrofie (FSHD): de oorzaak van deze spierziekte, de verschijnselen, de diagnose, behandeling en begeleiding, de erfelijkheid en de laatste ontwikkelingen in onderzoek. Bekijk hier het filmpje.
Bronnen: VSN – facioscapulohumerale dystrofie
Uit ervaring weten wij dat het enorm deugd kan doen om met lotgenoten te praten of om ervaringen van lotgenoten te kunnen lezen. Dit kan een belangrijke steun betekenen bij het verwerken van een diagnose, emoties en problemen. Lees meer.
Medische ontwikkelingen en ander nieuws met betrekking tot Facioscapulohumerale dystrofie (FSHD). Lees meer.
In België kunnen mensen met een neuromusculaire aandoening zich wenden tot neuromusculaire referentiecentra (NMRC). Zij kunnen daar terecht bij een deskundig team van allerlei disciplines voor diagnose, behandeling en begeleiding. Voor en samen met de persoon en zijn omgeving garandeert het deskundig team alle zorgen op medisch, paramedisch, psychologisch en sociaal vlak. Voor meer info NMRC’s en adressen.
Verslag Spierziektecongres Nederland
Het doet deugd te horen dat er zoveel onderzoek gedaan wordt naar FSHD. Samen met jullie hoop ik dat ze verder de goede weg op gaan en dat er een medicijn komt dat FSHD kan stoppen. Lees meer.
Facebookgroep FSHD
FSHD op Facebook – Je kan ons ook terugvinden via onze besloten groep ‘FSHD Spierziekten Vlaanderen‘.
Onze organisatie heeft als doel om mensen die geconfronteerd worden met een spierziekte te ondersteunen op alle mogelijke manieren. Ook jij kan ons hierbij helpen op verschillende manieren.
Spierziekten Vlaanderen is lid van het Vlaams Patiëntenplatform.
Diagnosegroep
Facioscapulohumerale dystrofie (FSHD)
Mia De Marez en Veerle Ternier