Verslag onlinecongres Spierziekten Nederland rond ziekte van Pompe

Verslag: Gerda Marchand, vrijwilliger en verantwoordelijk voor diagnosegroep voor de Ziekte van Pompe bij Spierziekten Vlaanderen

12-09-2020 - Het jaarlijkse Nederlandse spiercongres, dat gewoonlijk doorgaat in Veldhoven, werd door de Coronabeperkingen vervangen door een videoconferentie.

1. Lopende internationale trials voor geneesmiddelen

Door gastspreker Dr. Nadine op de Beek

Een trial voor een nieuw medicijn verloopt in 3 fasen;

Fase 1             veiligheid en bepalen juiste dosis,
Fase 2             de effectiviteit,
Fase 3             postmarketing, studie ter aanvulling effectiviteit van het product.

NEO GAA 2de generatie van Sanofi-Genzyme

De mini-COMET studie voor de klassieke infantiele vorm zit nog in fase 2.

De studie voor volwassenen zit al in fase 3. Er zal in oktober voor het eerst over de verbeterde Myozyme gecommuniceerd worden door de fabrikant. Dan start de zoektocht naar de financiering voor de productie. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) heeft de aanvraag voor de vergunning voor het in de handel brengen aanvaard. (SANOFI persbericht) Het kan nog één tot anderhalf jaar duren voor het medicijn op de markt komt. Het is veelbelovend, omdat het nieuwe enzym veel langer actief blijft in het bloed. Studies bewezen een verbetering van de longfunctie én de spierkracht.

ATB-200-03 van Amicus

Het betreft hier een nieuw medicijn dat als orale chaperonne bij de ERT- infusie zal dienen, en die de opname van het enzym verlengt en verbetert.
Deze trial bevindt zich in fase 3; de resultaten worden binnen 6 maanden bekendgemaakt.

SPK-GAA-100 van Spark

Is een gentherapie met een ander virus dan het Lentivirus. De studie is al gestart in Amerika Het Erasmus MC kreeg groen licht om hieraan mee te werken en er worden straks 5 tot 7 kandidaat-patiënten gescreend.

2. Overzicht toekomstige ontwikkelingen in Nederland

Door gastspreker Pim Pijnappel PhD, hoofd onderzoeksgroep moleculaire stamcelbiologie in MC Erasmus.

Lentivirale gentherapie   MC Erasmus en MC Leiden

Een gezonde kopie van GAA-gen wordt in een DNA-stamcel gezet door het Lentivirus. Deze bouwt zich in door eigen beenmergstamcellen waardoor het lichaam zelf weer permanent het nu ontbrekende enzym produceert. Dit is een éénmalige behandeling en is geschikt voor alle vormen van Pompe.

Er wordt momenteel gefocust op de klassieke infantiele patiënten vanwege de eerdere aangetoonde problematiek in de hersenen. Niettemin is deze studie ook voor volwassenen bedoeld.

De studie heeft al aangetoond dat hart, skeletspieren en hersenen corrigeren in muismodel en is dus veelbelovend. Subsidie is er al, nu volgen de klinische trials, geschat wordt op 3 á 4 jaar (mits het vinden van financiering) Gezien de trial de behandeling zelf is, betekent dit echter veel tijdwinst.

Gentherapie kan de slapende inactiviteit van enzymopname terug opstarten, maar ernstige spierschade kan niet meer hersteld worden.

Deze behandeling is veilig in vergelijkbare klinische trials, maar is niet zonder risico’s ;

  • een voorbehandeling is nodig om ruimte te scheppen in het beenmerg en hiervoor is een vorm van chemotherapie nodig;
  • het lentivirus bouwt zich verkeerd in en kan zo DNA beschadigen;
  • de behandeling is onomkeerbaar.

ANTISENSE OLIGONUCLEOTIDEN (AONs)   MC Erasmus - Universiteit Utrecht

Zijn kleine moleculen die toegediend worden in het bloed. Deze behandeling moet waarschijnlijk maar 1 keer, of 1 keer per paar maanden, echter wel levenslang.
Deze behandeling is alleen geschikt voor Pompe-patiënten met een specifiek gendefect dat erg veel voorkomt. Bijna alle volwassen patiënten treft dit defect.
Deze behandeling kan breed toegepast worden voor meerdere spierziekten (oa. Duchenne )

RNA-THERAPIE VOOR SPIEREN (ZIEKTE VAN POMPE)

Deze RNA- therapie wordt getest op 3D-spieren (SN link) en wordt in samenwerkingsverband met het Erasmus MC uitgevoerd in enkele Nederlandse universiteiten.

MRI - klinische studie

Door arts-onderzoeker J Van den Dorpel

Met een MRI- scan kan op een niet-invasieve manier de spiervervetting, spiergrootte en mogelijke ziekteactiviteit gemeten worden. Dit onderzoek is in Italië en Duitsland een jaarlijks  standaard-onderzoek voor Pompe-patiënten. Bij sommige patiënten zien we vervetting in de spieren, maar dit is meestal niet het geval, ook niet bij patiënten met spierzwakte. Het lijkt er eerder op dat spiervervetting pas laat in het ziekteproces optreedt. Een andere methode om spierschade te detecteren is T2- watermethode waar door verkleuring van het beeld de schade aangetoond wordt.

Gerda Marchand,
Pompe-diagnosegroep

Met dank aan Spierziekten Nederland om dit onlinecongres te organiseren voor zijn leden, en aan onze vrijwilliger Gerda om dit verslag te schrijven.